Beyin Tümörü
Beyin Tümörü, beyindeki hücrelerin kontrolsüz şekilde büyümesidir. Primer beyin tümörleri ve sekonder beyin tümörleri olarak ikiye ayırabiliriz. Primer beyin tümörleri beynin kendi hücrelerinden gelişen tümörlerdir. Sekonder beyin tümörleri ise beyne diğer organlardan gelen (metastaz yapan) tümörlerdir.
Primer beyin tümörlerinin hepsi kanser değildir. Primer beyin tümörlerini, benign (iyi huylu) veya malign (kötü huylu) olarak ikiye ayırabiliriz
Tedavi - Destek Tedaviler - Rehabilitasyon
Uyarı !!! Bilgiler hastalar için geçerli bir uygulama rehberi değildir.Benign (İyi Huylu) Beyin Tümörleri
- Benign beyin tümörleri, sınırları net olarak görüldüğü için sağlıklı beyin dokusundan kolaylıkla ayrılabilir.
- Genellikle vücudun ve beynin diğer bölgelerine yayılmazlar.
- Beyindeki benign tümörler tamamen zararsız değildirler. Bazen, beynin önemli bölgelerine baskı yaparak hayati tehlikeye sebep olabilirler.
- Benign beyin tümörleri, nadir olarak zamanla malign tümöre dönüşebilirler.
- Her zaman ameliyata ihtiyaç duyulmayabilir.
- Ameliyat ile benign tümörün hepsi alınır ise çok nadiren tekrarlarlar.
Malign (Kötü Huylu) Beyin Tümörleri
- Daha tehlikeli olup, hayati tehlike oluşturabilirler.
- Kontrolsüz çoğalan hücreleri içerirler.
- Hızla büyüyerek, çevrelerindeki sağlıklı dokulara yayılırlar.
- Nadiren kanser hücreleri beynin diğer bölgelerine, omuriliğe veya vücudun diğer yerlerine yayılabilirler (metastaz).
- Beyin Tümörlerinin Sınıflandırılması
- Beyin tümörleri Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ)’nün sınıflamalarına göre derecelendirilir. DSÖ tarafından birinci dereceden, dördüncü dereceye kadar sınıflandırılır. Tümörün derecesi ne kadar düşük ise tedaviye yanıt verme şansı o kadar yüksektir. Ne kadar yüksek dereceli ise tümör genellikle o kadar hızlı büyür ve ameliyat sonrasında tekrarlama ihtimali artar.
Beyin Tümöründe Genel Risk Faktörleri
Erkek olmak
Irk: Beyin tümörleri, beyaz ırka mensup kişilerde diğer ırklara nazaran daha sıklıkla görülür.
Yaş: Beyin tümörü riski yaşla birlikte artar. Çocuklarda ise beyin tümörleri, lösemiden sonra ikinci en sık görülen kanser çeşitlidir.
Aile/Genetik: Ailede santral sinir sistemi tümörü olan kişilerin aynı hastalığa yakalanma riski vardır.
Kimyasal ve/ya da radyasyona maruz kalmak: İş yerinde endüstriyel radyasyona, boya, tiner veya formaldehide maruz kalmış olmak da risk unsurudur.Beyin Tümörlerinin Belirtileri
Belirtiler, tümörün çapı, tipi ve beyindeki yerleşimine göre değişir.. Beyin tümöründe en sık görülen belirtiler:
- Baş ağrısı ( Sabahları şiddetli olan, günler içerisinde şiddeti artan )
- Bulantı veya kusma,
- Kol ve bacaklarda uyuşma, karıncalanma hissi, kuvvet kaybı gelişmesi.
- Kaslarda seğirme, kasılma, spazm ya da nöbetler
- Konuşma, görme veya duymada bozulma
- Denge problemleri
- Kişilik ve ruh halinde aşırı değişiklik,
- Hafıza problemleri
Bu belirtiler tek başına ve birlikte olabilir. Belirtilerin olması kişide mutlaka beyin tümörü olacağı anlamına gelmez. Ancak bu belirtileri olan hastalar mutlaka bir sağlık merkezine başvurarak kontrolden geçmesi gerekmektedir.
- Beyin Tümörlerinde Tanı Yöntemleri
- Fizik muayene ve nörolojik muayene
- Bilgisayarlı tomografi (BT)
- MR tetkiki (İlaçlı-kontrastlı MR, MR spektro)
- MR veya BT Anjiografi
- BOS (Beyin Omurilik Sıvısı) incelemesi
- Biyopsi ( İğne biyopsisi, Stereotaksik biyopsi, Cerrahi sırasında alınan biyopsi)
Beyin Tümörlerinde Tedavi
Beyin tümörünün tipi, derecesi ve sınıfına göre cerrahi, radyoterapi ya da kemoterapi ile tedavi yapılır. Özellikle kötü huylu beyin tümörü olan hastalarda bu tedavi yöntemlerinin birkaçı birlikte uygulanabilir. Ayrıca cerrahi öncesi ve sonrasında hastanın beyin fonksiyonlarının, fiziki ve psikolojik durumunun iyilik halinin sağlanması için destekleyici ve rehabilitasyon tedavileri uygulanabilir.
Destek Tedaviler
- Ödem giderici ilaçlar ( Steroidler, mannitol, lasix )
- Nöbet önleyici ilaçlar (Antiepileptikler)
- Şant
Rehabilitasyon
Fizik tedavi ( Hareket, konuşma ve solunum terapileri )
Cerrahi Tedavi: Cerrahi tedavi beyin tümörlerinin çoğunluğunda kullanılan yöntemdir. Kraniotomi ( Kafatası kemiğinin açılıp yerine koyulması ) veya kraniektomi ( Kafatası kemiğinin açılıp koyulmaması ) yöntemleri kullanılarak yapılır. Özellikle yerleşim yeri nedeniyle komplikasyon riski yüksek olan tümörlerde cerrahi yapılmadan takip veya radyoterapi, radyocerrahi, kemoterapiye yönlendirilebilir.
Radyoterapi: Radyoterapi yüksek enerjili ışınların kullanılması ile kanser hücrelerinin tahrip edilerek, çoğalmalarının önlenmesi ve ortadan kaldırılması işlemidir.
Radyocerrahi; Radyocerrahi iyi huylu ve kötü huylu tümörlerin invazif olmayan bir şekilde tedavi edilmesini sağlayan medikal bir prosedürdür. Radyocerrahi beyindeki lezyonların tedavisinde kullanıldığında stereotaktik radyoterapi (SRT) olarak da isimlendirilebilir.
Kemoterapi: Kanser hücrelerinin ilaçla öldürülmesidir. Ağız yolu ya da damar yolu ile verilebilir.
Cerrahi Sonrası Gelişebilecek İstenmeyen Durumlar – Komplikasyonlar
Bu komplikasyonlar hastada geçici veya kalıcı olabilir. Bu komplikasyonların bir veya daha fazlası gelişebilir.
- Nöbet
- Şiddetli baş ağrısı
- Bulantı, kusma
- Kanama
- Nörolojik durumun daha da kötüleşmesi
- Görme
- Konuşma
- Algılamada bozulma
- Hidrosefali
- Ekstremitelerde şişlik
- Yara yerinin geç iyileşmesi
- Enfeksiyon
- Tromboemboli